ΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ (2021-2023) ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥΣ ΑΠΟ 01.01.2022 (KYA 14900/2021/ΦΕΚ 466/Β/2021)

ΣΤΟΧΟΣ:

Οι Αναθέτουσες Αρχές και οι Αναθέτοντες Φορείς είναι σε οικονομικά μεγέθη, οι μεγαλύτεροι «αγοραστές» αγαθών, υπηρεσιών και έργων, που προμηθεύονται μέσω των Δημοσίων Συμβάσεων. Καθίσταται, ως εκ τούτου, αναγκαίο οι οντότητες αυτές, αλλά και οι ανταποκρινόμενοι στις ανάγκες τους Οικονομικοί Φορείς, να «εκπαιδευθούν» καταλλήλως, ώστε οι πρώτες να χρησιμοποιούν την αγοραστική τους δύναμη αποκτώντας τα επιθυμητά αγαθά από τους δευτέρους βάσει ειδικών κριτηρίων, που συνεπάγονται καταφανώς μειωμένες περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Κατ’ αυτόν τον τρόπο είναι βέβαιον ότι  αμφότεροι θα συμβάλουν, σε μεγάλη έκταση και καθοριστικά, στην επίτευξη εθνικών, ενωσιακών και διεθνών στόχων βιωσιμότητος και ορθής περιβαλλοντικής πρακτικής.

Με το σεμινάριο επιδιώκεται η πλήρης και ολοκληρωμένη παρουσίαση και η αναγκαία ενημέρωση των εμπλεκομένων Αρχών και Φορέων για τις προωθούμενες, ήδη δε σταδιακά  υποχρεωτικώς εφαρμοζόμενες, Πράσινες Δημόσιες Συμβάσεις, αλλά και τις  παρεχόμενες  από την Ε.Ε.  δυνατότητες  και  τους διαθεσίμους πόρους  που προσφέρονται σε όσους   επιτυγχάνουν, με απλές και αποτελεσματικές προσεγγίσεις, τη σύναψη Δημοσίων Συμβάσεων για λήψη αγαθών, υπηρεσιών και εκτέλεση έργων με τις μικρότερες δυνατές περιβαλλοντικές επιπτώσεις και, συνεπώς, εφαρμόζουν τη συγκεκριμένη, επιτακτική πλέον, Ευρωπαϊκή  Περιβαλλοντική Πολιτική.

ΣΕ ΠΟΙΟΥΣ ΑΠΕΥΘΥΝΕΤΑΙ

Το σεμινάριο απευθύνεται σε α)  Αναθέτουσες Αρχές – Αναθέτοντες Φορείς και β)  Οικονομικούς  Φορείς, κυρίως δε σε Υπευθύνους και Στελέχη  των αρμοδίων Τμημάτων τους (Προμηθειών, Έργων, Τεχνικών Εργασιών, Καινοτομίας – Έρευνας κ.λπ), Νομικούς, Συμβούλους, Δικηγόρους, Οικονομικά & Διοικητικά Στελέχη & Τεχνικούς του Δημοσίου, Ιδιωτικών Επιχειρήσεων & Οργανισμών, καθώς και σε όλους όσους εμπλέκονται στη διαδικασία των Δημοσίων Συμβάσεων, ως προς όλα τα στάδια αυτών (από τον σχεδιασμό και την προκήρυξη του διαγωνισμού  μέχρι την κατακύρωση, την παρακολούθηση, την εκτέλεση και παραλαβή του φυσικού  αντικειμένου τους).

ΕΙΣΗΓΗΤΕΣ

Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω με πολυετή δικηγορική εμπειρία, εκπρόσωπος εν Ελλάδι και Υπεύθυνη Νομικών Σπουδών του γνωστού και σπουδαίου Πανεπιστημίου της Ferrara Ιταλίας, Πτυχιούχος Ιταλικής Γλώσσας και Φιλολογίας Πανεπιστημίου Φλωρεντίας Ιταλίας, LLMaster Πανεπιστημίου της Genova Ιταλίας, Μεταπτυχιακός  τίτλος στην διδακτική και την εξ αποστάσεως εκπαίδευση Παν/μίου Ferrara Ιταλίας, Σύμβουλος επί νομικών θεμάτων και αρθρογράφος της μηνιαίας επιστημονικής εκδόσεως «ΦΟΡΟΤΕΧΝΙΚΟΣ, ΛΟΓΙΣΤΙΚΟΣ, ΕΡΓΑΤΙΚΟΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΚΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ», Νομική Σύμβουλος & μέλος Δ.Σ. της «ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ - ΕΛΣΥΠ Α.Ε» (θυγατρικής ΕΤΒΑ Α.Ε.). Εισηγήτρια σεμιναρίων σε στελέχη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα με πολυετή διδακτική εμπειρία.

Ι. Εισαγωγή

Πράσινες Δημόσιες Συμβάσεις και  ιστορική εξέλιξη αυτών

• Εθνικό, ενωσιακό και διεθνές θεσμικό πλαίσιο
• Η ειδική «τομεακή» νομοθεσία
• Πεδίο εφαρμογής
• Χρήσιμοι ορισμοί
• Η περιβαλλοντική πολιτική της Ε.Ε. και οι τεθέντες στόχοι προτεραιότητας και τρόποι δράσης
• Η απαίτηση της Ε.Ε. για βαθμιαία καθιέρωση  της ΠΔΣ εντός των κρατών-μελών

Τομείς Δημοσίων Συμβάσεων στους οποίους ήδη επιβάλλεται η χρήση των ΠΔΣ:

• Χαρτί φωτοαντιγραφής και γραφής
• Ηλεκτρονικοί υπολογιστές και οθόνες
• Εξοπλισμός απεικόνισης
• Εσωτερικός φωτισμός – λαμπτήρες LED
• Κλιματιστικά μηχανήματα
• Λιπαντικά (αναγεννημένα και βιοαποικοδομήσιμα)
• Μεταφορικά μέσα, δηλαδή οχήματα και υπηρεσίες μεταφοράς
• Οδοφωτισμός και σηματοδότες κυκλοφορίας

Toμείς ως προς τους οποίους προβλέπεται δεσμευτική εφαρμογή από 1ης/01/2022:

• Έπιπλα
• Προϊόντα κλωστοϋφαντουργίας
• Προϊόντα και υπηρεσίες συντήρησης εξωτερικών δημόσιων χώρων
• Υποδομές διαχείρισης λυμάτων
• Ηλεκτρικός και ηλεκτρονικός εξοπλισμός στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης.
• Σχεδιασμός οδοποιίας, κατασκευή και συντήρηση
• Σχεδιασμός κτιρίων γραφείων, κατασκευή και διαχείριση.
•  Δυνατότης διενεργείας «πιλοτικών» διαγωνισμών.

ΙΙ. Δημόσιες Συμβάσεις και Περιβάλλον

• Η «περιβαλλοντική» διάσταση του θεσμικού πλαισίου των Δημοσίων Συμβάσεων
• Ειδικές περιβαλλοντικές  διατάξεις  και  καθιέρωση  περιβαλλοντικών παραγόντων κατά την διαδικασία ανάθεσης - εκτέλεσης  Δημοσίων Συμβάσεων.
• Πότε μια διαγωνιστική διαδικασία  χαρακτηρίζεται ως «πράσινη».
• Δημόσιες Συμβάσεις με περιβαλλοντικές λύσεις βασιζόμενες στη φύση  (Nature Based Solutions  - NBS)
• Πηγές κριτηρίων για τις ΠΔΣ, την ανάθεση και την χρηματοδότησή τους.
• Προσδοκώμενα οφέλη από την σταδιακή υποχρεωτική εφαρμογή των ως άνω περιβαλλοντικών κριτηρίων.
• “Πράσινα” κριτήρια, οικολογικά πρότυπα, πρότυπα διασφάλισης συστήματος περιβαλλοντικής διαχείρισης και λοιπά μέσα εντοπισμού των πληρέστερων, από πλευράς περιβαλλοντικής προστασίας, προσφορών.
• Η «κυκλική» διάσταση του θεσμικού πλαισίου των Δημοσίων Συμβάσεων.
• “Πράσινες” Δημόσιες Συμβάσεις μέσω της καθιέρωσης κριτηρίων ενσωμάτωσης Αρχών της Κυκλικής Οικονομίας.
• Αντιμετώπιση και αποφυγή  των κυριοτέρων πηγών εκπομπών ρύπων.
• Δεσμευτικές υποχρεώσεις για  Αναθέτουσες Αρχές και Οικονομικούς Φορείς.
• Θέσπιση  ειδικών  διατάξεων ανά τομέα αγαθών/υπηρεσιών/έργων, που επιβάλλουν ιδιαίτερα πρότυπα και/ή ελάχιστες απαιτήσεις υπάρξεως  συγκεκριμένων ιδιοτήτων.
• Προώθηση των Πρασίνων Δημοσίων Συμβάσεων  μέσω της καθιέρωσης ενιαίας δέσμης  ευρωπαϊκών κριτηρίων, που πρέπει  άμεσα να ενσωματωθούν στα τεύχη προκηρύξεων διαγωνισμών
• Διάκριση μεταξύ «στοιχειωδών» και «αναλυτικών» πρασίνων κριτηρίων

ΙΙΙ. Επιβαλλόμενες  προτεραιότητες

• Ομάδες αγαθών, προϊόντων και έργων άμεσης πρώτης  επιλογής, που απαιτούν την πλήρωση πρασίνων κριτηρίων, ώστε να καταστούν αντικείμενο ανάθεσης ΠΔΣ
• Υποχρεωτική σταδιακή αύξηση, κατά την διάρκεια της  τριετίας 2021-2023,   και ταχεία επέκταση στους λοιπούς τομείς αγαθών/υπηρεσιών/έργων.
• Π.Δ.Σ. και Καινοτομία.
• Η ενσωμάτωση της εκτίμησης του κόστους  κύκλου ζωής στις  Πράσινες Δημόσιες Συμβάσεις
• Η ειδική στάθμιση των «πρασίνων» κριτηρίων ανάθεσης  έναντι των λοιπών της προκήρυξης  και οι σχετικοί συντελεστές βαρύτητος αυτών
• Τρόπος προσδιορισμού και μέτρησης του «κόστους κύκλου ζωής», ως ουσιαστικού μέσου εφαρμογής των Πρασίνων Δημοσίων Συμβάσεων.
• Τήρηση  του κοινού καταλόγου «πρασίνων κριτηρίων» της Ε.Ε. προς αποφυγήν στρέβλωσης της αγοράς και  μείωση των πρακτικών αθεμίτου ανταγωνισμού.
• Η δυνατότης που παρέχεται στις Αναθέτουσες Αρχές να απαιτούν από τους Οικονομικούς Φορείς την ύπαρξη συγκεκριμένου  διακριτικού/ποιοτικού σήματος, ως αποδεικτικού της πλήρωσης των πρασίνων κριτηρίων.
• Μοριοδότηση των οικολογικών κριτηρίων κατά την αξιολόγηση της Δημοσίας Συμβάσεως
• Χρήση Συστήματος Περιβαλλοντικής Διαχείρισης (ΣΠΔ) , κατά την βαθμολόγηση  και αξιολόγηση της προσφοράς, ως αποδεικτικού μέσου συμμόρφωσης προς τα «πράσινα»  κριτήρια  αναθέσεως.
• Υποχρεωτική χρήση, εφ’ όσον είναι δυνατόν, κατά τις  διαγωνιστικές διαδικασίες Δημοσίων Συμβάσεων βιοαποβλήτων προερχομένων από ΜΕΒΑ  
• Θέσπιση ειδικών συναφών κριτηρίων και  ευνοϊκή μοριοδότηση.

ΙV.  Κατευθυντήριες Οδηγίες  προς τις Αναθέτουσες Αρχές  για την ορθή υλοποίηση ΠΔΣ

Α. Προκαταρκτικό Στάδιο

• Ιδιαίτερη προσοχή κατά τον σχεδιασμό
• Επιλογή της πλέον πρόσφορης για ΠΔΣ διαγωνιστικής διαδικασίας
• Μέθοδοι κοστολόγησης του κύκλου ζωής (ΚΚΖ)
• Χρήση συστημάτων ηλεκτρονικών δημοσίων συμβάσεων
• Διαβούλευση με την αγορά – δικτύωση
• Δημιουργία – πρόκληση επιχειρηματικού ενδιαφέροντος των Οικονομικών Φορέων για τις ΠΔΣ.
• Λεπτομερής, σαφής, διαφανής προσδιορισμός και αποτύπωση στα έγγραφα της προκήρυξης των κριτηρίων, απαιτήσεων και  προϋποθέσεων συμμετοχής και επιλογής.
• Περιβαλλοντικές Τεχνικές Προδιαγραφές.
• Προσδιορισμός των υλικών και των μεθόδων παραγωγής.
• Χρήση κριτηρίων και σημάτων ΠΔΣ.

B. Εκτελεστικό Στάδιο

• Εξακρίβωση της δυνατότητος  συμμόρφωσης με τις τασσόμενες ειδικές τεχνικές περιβαλλοντικές  προδιαγραφές
• Τρόπος αντιμετώπισης «ασυνήθιστα χαμηλών» προσφορών
• Επιλογή και αποκλεισμός προσφερόντων
• Κριτήρια αποκλεισμού  
• Αποδεικτικά μέσα
• Γενικοί  και ειδικοί κανόνες ανάθεσης της «πράσινης» δημόσιας σύμβασης
• Τελική αξιολόγηση συμμετεχόντων οικονομικών φορέων
• Κατακύρωση
• Κατάρτιση και έλεγχος  του περιεχομένου της συμβάσεως
• Εφαρμογή  των ειδικών  περιβαλλοντικών κριτηρίων αναθέσεως
• Όροι εκτελέσεως  της συμβάσεως  ανά κατηγορία ΠΔΣ
• Κανόνες που διέπουν τους όρους  αυτούς
• Παρακολούθηση –  έλεγχοι και διαπίστωση της συμμόρφωσης προς τις οικολογικές απαιτήσεις κατά την εκτέλεση.